Al 25 jaar lang is er geen Elfstedentocht geweest. Precies 9131 dagen geleden, op 4 januari 1997, werd voor het laatst een Elfstedentocht gereden. De vorige langste periode zonder Elfstedentocht duurde 8070 dagen, tussen 18 januari 1963 en 21 februari 1985. Een einde aan de huidige periode zonder Elfstedentocht is niet in zicht.
Voor de komende twee weken voorzien de meeste weermodellen normaal januariweer: maxima rond een graad of 6 en tijdens heldere perioden in de nacht kans op lichte vorst. Ook de vooruitzichten naar de tweede helft van januari bieden weinig hoop op flinke vorst.
Dat het weer ook in een zachte winter snel om kan slaan zagen we vorig jaar in februari. Toen was het een week lang volop winter in ons land en werd er geschaatst. Voor een Elfstedentocht is echter zeer dik en betrouwbaar ijs nodig. Daarvoor is één week met vorst niet genoeg en moeten de omstandigheden voor de vorming van natuurijs perfect zijn. Overdag ligt in februari dooi vaak al op de loer, doordat de zon dan in kracht wint.
Een Elfstedentocht in februari is wat dat betreft lastig als het in januari niet koud is geweest. Het water is dan nog warm en de in kracht toenemende zon maakt de tijd waarin een mooie ijsvloer kan ontstaan beperkt.
We krijgen door klimaatverandering steeds warmere winters met minder ijsdagen waarop het de hele dag blijft vriezen en minder vaak strenge vorst. Hierdoor wordt de kans op een Elfstedentocht steeds kleiner. Natuurlijk komen ook in een opgewarmd klimaat nog koude periodes voor. Noorden- of oostenwinden voeren dan veel koudere lucht aan dan normaal. Toch is deze aangevoerde lucht wel minder koud dan bij een vergelijkbare situatie in het verleden. Het noordpoolgebied is inmiddels al bijna vier graden opgewarmd. De opwarming gaat daar extra hard.
In de komende decennia is er nog wel een kleine kans op een Elfstedentocht. Momenteel is de kans op voldoende winterkou 8 procent, maar de kans op de Tocht der Tochten is kleiner omdat weeromstandigheden zoals sneeuwval roet in het eten kunnen gooien. Dat zagen we in 2012! De doorgaande opwarming verkleint deze kans volgens het KNMI naar 1 procent in 2050 en aan het einde van de eeuw zijn de kansen verwaarloosbaar klein.
