Het Haags Gemeentearchief heeft in de eigen collectie een bijzondere foto gevonden. Een Amerikaanse soldaat filmt na de bevrijding de puinhopen van het gebombardeerde Bezuidenhout. Deze beelden waren bedoeld om in Amerika te laten zien. Dankzij speurwerk van het Haags Gemeentearchief zijn nu ook de filmbeelden gemaakt door de Amerikaan, gevonden. De kleurenbeelden laten zien hoe een verpleegster bloemen neerlegt voor paleis Noordeinde in de letters W (van Wilhelmina) B (van Bernhard) en J (van Juliana). Hagenaars, netjes gekleed, flaneren door de binnenstad. Op het Vredespaleis en het Binnenhof wappert de Nederlandse vlag, maar ook de ravage die op 3 maart 1945 was aangebracht worden getoond.
Op 3 maart 1945 werden het Bezuidenhout en het centrum van Den Haag getroffen door een verwoestend bombardement. Engelse bommenwerpers wierpen die zaterdagochtend duizenden kilo’s bommen af. Door slecht weer en menselijke fouten misten ze de V2-installaties, de eigenlijke doelen in het Haagse Bos. In het licht van de bevrijding werd het Bezuidenhout per vergissing gebombardeerd door de Engelse luchtmacht. Een groot deel van de wijk lag in puin, honderden mensen werden gedood of raakten gewond. Tienduizenden verloren hun huis. De hulp kwam snel op gang, maar de brandweer was kansloos door de grote omvang van de branden.
De foto van de Amerikaanse filmer op de puinhopen is gemaakt door François Buis. In de late meidagen van 1945 kocht François Buis een eerste filmrolletje voor zijn fotocamera. Hij besloot om foto’s te gaan maken in het kapotgebombardeerde Bezuidenhout. Daar aangekomen zag hij een Amerikaanse militaire filmer met zijn filmcamera bovenop een berg bakstenen staan. François nam een foto van de man en knoopte een praatje met hem aan. Hij legde uit dat het Bezuidenhout niet door de Duitsers in puin geschoten was, maar dat het een vergissingsbombardement van de geallieerden was geweest. De Amerikaan haalde zijn schouders op en zei dat dit niet uitmaakte. In Amerika, waar de film vertoond zou worden, hadden ze van deze nuance toch geen weet.
De Haagse gemeentearchivaris Ellen van der Waerden schakelde beeldresearcher Gerard Nijssen in. Uit eerder onderzoek wist hij dat deze kleurenbeelden bij de National Archives in Washington lagen. En hij zorgde ervoor dat het archief een kopie kreeg. Het is geen lopende film, maar het zijn losse filmopnamen/fragmenten vanuit diverse camerastandpunten waarvan het duidelijk de bedoeling was dat ze later tot een filmpje gemonteerd zouden worden.
Voor het Haags Gemeentearchief is 75 jaar bevrijding en dinsdag 3 maart de jaarlijkse herdenking van het vergissingsbombardement op het Bezuidenhout, hèt moment om het Haagse filmmateriaal van de bezetting te presenteren aan alle (oud) inwoners van onze stad en iedereen die geïnteresseerd is in de geschiedenis van Den Haag. Bewegende beelden brengen herinneringen naar boven, zorgen voor herkenning, verbazing en ontroering én maken nieuwsgierig. Om een zo volledig mogelijk beeld te krijgen van al het Haags filmmateriaal dat tijdens de bezetting is geschoten, roepen we de hulp in van alle (oud) inwoners van Den Haag, Voorburg, Leidschendam en Rijswijk. Helaas hebben we de identiteit van de camera-soldaat nog niet kunnen achterhalen. Ook hier is alle informatie over welkom.
Foto: François Buis
